Ster-driehoek schakelaar

Een ster-driehoekschakelaar wordt met de hand bediend. Hij wordt gebruikt voor grotere driefasige asynchrone motoren. De motoren worden dan stapsgewijs ingeschakeld.

Door middel van een driepolige schakelaar of een magneetschakelaar kan een motor met een klein vermogen meteen worden ingeschakeld.

Natuurlijk hebben we ook grotere motoren. Helaas kunnen deze niet meteen ingeschakeld worden. Dit kan niet omdat de inschakelstroom te groot kan zijn, hierdoor kan een spannings-dip ontstaan en dit kan problemen veroorzaken bij dicht bijgelegen bewoners en bedrijven. De ster-driehoekschakeling beperkt de stroom aanloop. De motor wordt dan eerst in ster en daarna in driehoek ingeschakeld.

De werking van een Ster-driehoekschakelaar
De drie wikkelingen zijn niet wederzijds verbonden. De drie wikkelingen bevinden zich in het aansluitkastje van de motor. Alles moet natuurlijk door verbonden worden. Hiervoor is de ster-driehoekschakelaar van belang, niet alleen voor de ster maar ook voor de driehoekstand.

Veel mensen gebruiken hiervoor een nokkenschakelaar of een walsschakelaar. De walsschakelaar heeft een handwiel en heeft verende contactvingers. Daarnaast heeft hij ook nog een schakelwals met contactstroken.

Naast hand bedienbare schakelaars is het natuurlijk ook mogelijk om een motor te laten werken door terugverende drukknoppen samen met drie magneetschakelaars. Op het moment dat er drukknopbediening is, kan het schakelproces automatisch werken. De magneetschakelaars hebben drie hoofdcontacten. Deze zitten in het hoofdstroomcircuit en schakelen direct de aangesloten motor. Het stuurstroomcircuit is op meerdere dingen aangesloten. Hij is aangesloten op de drukknoppen, hulpcontacten en spoelen van de magneetschakelaars.

Door de verschillende aanleggingen in het hulpstroomcircuit sturen het schakelproces en doen onder andere het opkomen en afvallen van verschillende magneetschakelaars. Zo is er een aanleg dat na het gebruiken van de startknop, de functie overneemt door deze over te brengen. Alle andere hulpcontacten hebben de functie om de magneetschakelaars samen te vergrendelen. Het automatisch ober gaan van ster naar driehoek wordt bepaald door het tijdvertraagd contact. Een startknop is voorzien van een verbreekcontact. Het verbreekcontact zorgt ervoor dat de startknop ongedaan gemaakt kan worden en de motor zal hierdoor netjes uitgeschakeld worden.

De besturingstaak kan op nog een andere manier verricht worden. Zo heb je ook nog PLC. Een PLC wordt vaak gebruikt met een lage spanning. PLC bevat microprocessors die met de ingangen gekregen informatie, de uitgangen ervan aanstuurt.

De verplichte bestandsdelen van een drukknopbediende ster-driehoekschakeling bevinden zich in de schakelkast. Alle schakelaars en waar nodig signaallampen zijn vaak in de deur van de kast gemaakt.

Het doorschakelen van een ster- driehoekschakelaar 
Zodra een hand bedienbare schakelaar wordt gebruikt moet er altijd gezorgd worden dat bij het doorschakelen van ster naar driehoek het toerental hoog genoeg is. Het toerental moet dan ook zo dicht mogelijk het nominaal naderen. Door het gonzen van een motor kunt u horen of de snelheid oploopt. Het veranderen van de standen hoort snel en met één beweging te worden gedaan.

Op het moment dat de netspanning uit valt kunnen deze motoren onverwachts weer in driehoekstand. Dit kan kwalijk zijn voor de veiligheid maar ook voor een opeens grote belasting voor de beveiligingen. Als de motor een drukknopbediening heeft, kan dit niet gebeuren. Dit kan niet gebeuren omdat de magneetschakelaars bij de spanningsuitval af zullen vallen. Deze zullen op nieuw op kracht moeten komen.

De beveiliging van een ster- driehoekschakelaar 
Een motor heeft meerdere beveiligingen. Zo wordt de installatie in de regel beveiligd door smeltveiligheden. De smeltveiligheden kunnen schroef of mes patronen zijn.

De motor wordt tegen overbelasting beveiligd door de thermische beveiliging. Deze zit in het hoofdstroomcircuit.

Het uitschakelen van de motor wordt geregeld in het stuurstroomcircuit. Hier zit namelijk het thermische verbreekcontact. Er kan ook een thermische of magnetische beveilig worden gebruikt. Zodra de motor dan overbelast is, verbreekt het thermische contact in de stroomkring.
Op het moment dat er kortsluiting lijkt op te spelen gaat de magnetische beveiliging aan het werk.